მოხეტიალე ვარსკვლავები

მოხეტიალე ვარსკვლავები

სიტყვა პლანეტა ციური სხეულია, რომელიც ისტორიას, რელიგიას, მეცნიერებასა და მითოლოგიას უკავშირდება.  პლანეტები იმყოფებიან კოსმოსში, კოსმოსში სამყაროა,  სადაც ციური სხეულები და მათ შორის დედამიწაცაა.  პლანეტა ქარტულად მოხეტიალეს ნიშნავს, რადგან მათ მართლაც შეუძლიათ თავისი ორბიტის ირგვლივ მოძრაობა.  პლანეტები მზესთან ახლოს არიან, სწორედ ამის გამო მეცნიერები ამბობენ რომ: „პლანეტები მზის სისტემაში ცხოვრობენო“.

მზის სისტემაში სულ ცხრა პლანეტაა აღმოჩენილი.

პირველი მათგანი არის მერკური, რომელიც მდებარეობს მზესთან ყველაზე ახლოს. მათ შორის მანძილი  58 მილიონი კმ-ია. იმის გამო, რომ იგი მზესთან ახლოსაა, მეცნიერებმა კარგად ვერ დაათვალიერეს იგი, თუმცა ის კი შენიშნეს, რომ მის ზედაპირზე არის ღრმულები და ისინი ფიქრობენ რომ ეს ღრმულები მეტეორების დაცემის გამო წარმოიქმნა. მერკური სწრაფად მოძრაობს მზის გარშემო და ის ერთ შემობრუნებას 88 დღეში ასრულებს. ამ პლანეტაზე სიცოცხლე არ არის, რადგან იქ არც წყალია და არც ქარის იცის. ამას გარდა დღისით ძალიან ცხელა ხოლო ღამით ყველაფერი იყინება.

მეორე პლანეტა ვენერაა, რომელიც მზიდან 108 მილიონი კილომეტრითაა დაშორებული. იგი მზის გარშეომო ერთ შემობრუნებას 225 დღეში ასრულებს. ვენერას „დედამიწის დაიკოს“ ეძახიან, რადგან დედამიწას ძალიან გავს ფორმით. ეს  არის პლანეტა სადაც მუდამ ცხელა და ქარი ქრის და ღრუბლებითაა დაფარული მისი ზედაპირი.იგი უცხოპლანეტელთა ხომალდი ჰგონიათ,რადგან ძალიან კაშკაშაა.

მზის სისტემის მესამე პლანეტა- დეადმიწაა, რომელზეც ჩვენ ვცხოვრობთ. იგი ერთადერთი პლანეტაა, სადაც სიცოცხლე არსებობს. მასზე  წყალიცაა და ხმელეთიც, მაგრამ მისი უდიდესი ნაწილი წყალს უკავია, მის გარშემო კი ჰაერის გარსია,  რომელსაც ატმოსფერო ეწოდება. დედამიწაზე არის სიცოცხლე იმიტომ, რომ არის მზის სითმო, ჰაერი, წყალი და სინათლე. მას ჰყავს ბუნებრივი თანამგზავრი მთვარე.  დედამიწიდან მზემდე მანძილი 150 მილიონი კმ-ია. ხომო მზის გარშემო ერთი ბრუნება რომ გააკეთოს მას სჭირდება 365 დღე.

მეორთხე პლანეტა, რომელიც არის მარსი, წითელ პლანეტადაა მიჩნეული და ხშირად ასეც მოიხსენიებენ ხოლმე, რადგან წითელი ქანებისაგან შედგება. აქ მრავლადაა ვულკანები და მთიანი ადგილები. მას გააჩნია ორი ბუნებრივი თანამგზავი: ფობოსი და დეიმოსი. იგი მზიდან 228 მილიონი კილომეტრითაა დაშორებული, ხოლო მზის გარშემო ერთ სრულ შემობრუნებას 687 დღე უნდება.

მეხუთე პლანეტა არის იუპიტერი, რომელიც მზის სისტემაში სიდიდით გამოირჩევა, იგი უდიდესი პლანეტაა. მას მძლავრი მიზიდულობის ძალა გააჩნია. მის ზედაპირს არ გააჩნია სიმყარე, რადგან სითხეებისაგან და გაზებისაგან შედგება. მანძილი მზიდან იუპითერამდე 778 მილიონი კმ-ია. ხოლო მზეს რომ ერთხელ შემოუაროს 12 წელი სჭირდება. იუპიტერი რომაელთა ღვთაების სახელია, სწორედ აქედან მომდინარეობს პლანეტა იუპიტერის სახელი.

სატურნი მეექვსე პლანეტაა მზის სისტემაში. იგი სიდიდით მეორეა, იუპიტერის შემდეგ.  მყარი ზედაპირი არ გააჩნია სატურნს იუპიტერის მსგავსად, რადგან მისი ზედაპირიც სითხეებისაგან და გაზებისაგან შედგება,რომლის გარსსაც  ქვის ნატეხებისაგან და ყინულისგან შედგენილი დიდი რგოლები აკრავს. მას ჰყავს 18 თანამგზავრი,  ერთ-ერთი კი იმხელაა, რომ თითქმის მერკურისოდენაა. მანძილი მზიდან სატურნამდე 1427 მილიონი კმ-ია, ხოლო ერთ შემობრუნებას მზის გარშემო 29,5 წელი ანდომებს.

   ურანი მეშვიდე პლანეტაა. მას გაზის გიგანტს უწოდებენ რადგან ძირითადად აირისაგან შედგება. ის მზისგან შორს მდებარეობს, ამიტომ ბნელი და გაყინულია.  იგი ზომით საკმაოდ დიდია. იმდენად დიდიც, რომ გიგანტური პლამეტების რიგშიცკია. ურანს 27 ბუნებრივი თანამგზავრი ჰყავს. ამას გარდა ცხრა რგოლითაა გარშემორტყმული. სახელწოდება ურანი ბერძნული ცის ღვთაებისგან მომდინარეობს. მანძილი ურანიდან მზემდე 2870 მილიონი კმ-ია. მზის გარშემო შემობრუნებას კი 84 წელს უნდება.

ნეპტუნი მერვე პლანეტაა მზის სისტემაში. ის, როგორც ურანი აირებისაგან შედგება და რადგანაც მზისგან შორს არის, ისიც ბნელი და გაყინულია. ნეპტუნის ატმოსფერო 90% წყალბადისაგან, 19% ჰელიუმისაგან და 1% სხვადასხვა აირებისაგან შედგება. მანძილი ნეპტუნიდან მზემდე 4497 მილიონი კმ-ია. ხოლო მზის გარშემო შემობრუნებას 165 წელი უნდება.

მეცხრე პლანეტა პლუტონია, თუმცა რამდენიმე წლის წინ იგი ამოიღე პლანეტების რიცხვიდან. ამიტომაც, იგი აღარ ითვლება მზის სისტემის წევრად. დაკვირვების შედეგად მეცნიერებმა აღმოაჩინეს,რომ პლუტონი იმაზე პატარაა ვიდრე წარმოედგინათ, ამიტომ მას ჯუჯა პლანეტა უწოდეს. სწორედ ამიტომ აღარ არის მზის სისტემის წევრი. ახლა მას მხოლოდ ჯუჯა პლანეტების ჯგუფს მიაკუთვნებენ. ეს პლანეტა ყველაზე ბოლოს აღმოაჩინეს,რომელიც პირველად მე-20 საუკუნეში,1930 წელს შენიშნეს. იგი სხვა პლანეტებისგან განსხვავებით მარტო თავის ორბიტაზე არ მოძრაობდა, სხვის ორბიტაზეც ხვდებოდა, ამიტომ იგი განსხვავებული და გამორჩეულია. იგი მზისგან 5950 მილიონი კილომეტრითაა დაშორებული და მზის გარშემო ერთხელ, რომ შემობრუნდეს 248 წელს უნდება.